Alisher Navoiy korpusi
Agar hikmatga bo‘lsa iltifoting —
Ki, bo‘lsun Nuh umricha hayoting!
Naf’ing agar xalqqa beshakdurur
Bilki, bu naf’ o’zungga ko’prakdurur.
Ilm Navoiy, senga maqsud bil,
Emdiki ilm o‘ldi,amal aylagil.
"Badoye` ul-vasat" devoni g`azallarida uchragan arxaizmlar
Arxaizmlar soni: 599 ta
| Oraz | Chehra, yuz |
| Muqbil | Baxtli |
| Ganj | Xazina |
| Ahbob | Do‘stlar |
| Musallo | Joynamoz |
| Day | Qish |
| Chug‘z | Boyqush, boyo‘g‘li |
| Livo | Bayroq |
| Atfol | Bolalar |
| Vard | Gul |
| Mahfil | Bazm joyi, majlis |
| Soyil | Gado |
| Sabuh | Ertalab |
| Malul | Ranjigan, g‘amgin |
| Uns | Ulfat, yaqin do‘st |
| Ko‘yung | Ko‘cha |
| Ashk | Ko‘z yosh |
| Ayog‘i | Qadah |
| Mir’ot | Ko‘zgu |
| Partave | Yog‘du |
| Jaybi | Cho‘ntak |
| Volih | Shaydo |
| Hashr | Qiyomat |
| Tamug‘ | Do‘zax |
| Xora | Tosh |
| Iftiro | Tuhmat |
| Xayli | Guruh |
| Jurm | Gunoh |
| Zaxm | Yara |
| Xurshid | Quyosh |
| Aqd | Nikoh |
| Tuganlar | Yara |
| Xuld | Jannat |
| So‘ngak | Suyak |
| Bahri | Dengiz |
| Markab | Ot |
| Mudbir | Badbaxt |
| Momug‘ | Paxta |
| Oraz | Yuz |
| Ko‘y | Ko‘cha |
| Ushshoq | Oshiqlar |
| Ashk | Ko‘z yosh |
| Talxkom | Qayg‘uli |
| No‘sh | Yoqimli |
| Matlub | Talab qilingan |
| G‘ayr | Boshqa |
| Kibriyo | Ulug‘lik |
| Kavn | Olam |
| Anjum | Yulduzlar |
| Aflok | Falaklar |
| Ummohot | Onalar |
| Sun’ | Yaratish |
| Obo | Otalar |
| Jurm | Gunoh |
| Ko‘h | Tog‘ |
| Ato | Saxovat |
| Kom | Istak |
| Ofarinish | Yaralish |
| Ishorat | Ishora |
| Sarih | Oshkora |
| Kalom | Gap |
| Malih | Yoqimli |
| Fasih | Notiq |
| Sabuh | Tong |
| Nihon | Yashirin |
| Dayr | Dunyo |
| Saboh | Tong |
| Shabiston | Qorong‘u kecha |
| Sipehr | Osmon |
| Riyoh | Shamollar |
| Xurshid | Quyosh |
| Dayr | Dunyo |
| Isloh | Tuzatish |
| Girih | Muammo |
| Xat | Tuk, yangi, chiqqan mo‘ylab |
| Muabbad | Abadiy |
| Nasim | Shamol |
| Sahih | Haqiqiy |
| Muhlik maraz | Bedavo kasallik |
| Tavajjuh | Murojaat qilish |
| Taraddud | Ikkilanish |
| Shuhud | Muhokama qilish |
| Nishot | Shodlik |
| Hangom | Vaqt |
| Kavokib | Yulduzlar |
| Siymbar | Go‘zal |
| Sabohat | Go‘zallik |
| Gulfom | Qizil rang |
| Tulu’ | Ko‘rinish |
| Siym | Kumush |
| Andom | Badan |
| Ashk | Ko‘z yosh |
| Shom | Oqshom |
| Zulf | Soch |
| Dahr | Dunyo |
| Payg‘om | Xabar |
| Hajr | Ayriliq |
| Sud | Foyda |
| Kom | Shodlik |
| Shafaqgun | Qizil rangli |
| Sipehroso | Yuksak |
| Daf’i | Yo‘qotish |
| Zohir | Oshkor |
| Anfos | Nafaslar |
| Tarso | Nasroniy |
| Ra’sha | Qaltiroq |
| Hosil | Foyda |
| Oshub | To‘polon |
| Mutrib | Zavqlantiruvchi |
| Yag‘mo | Talon-taroj |
| Mirzo | Kotib |
| Torami a’lo | Osmon |
| Nav’ | Turli xil |
| Vajh | Sabab |
| Hayf | Arzimas |
| Cholok | Kelishgan |
| Bebok | Qo‘rqmas |
| Tariq | Usul |
| Rusux | Ustuvor |
| Rasm | Odat |
| Mansux | Bekor qilingan |
| Muqayni | Yemoq |
| Hozim | Hazm qiluvchi |
| Matbux | Pishirilgan |
| Muqayyi | Qayd qiluvchi |
| Atfol | Bolalar |
| Shuyux | Keksalar |
| Durusht | Qo‘pollik |
| Xo‘y | Xarakter |
| Chirk | Iflos |
| Sifla | Pastkash |
| Mujib | Sabab |
| Hayza | Vabo |
| Ilgi | Qo‘l |
| Maslux | Terisi shilingan |
| Riyoe | Ikkiyuzlamachilik |
| Gustox | Andishasiz |
| Tamanno | Orzu |
| Mahol | Mumkin bo‘lmagan |
| Taxayyul | Xayol surish |
| Siyahro‘z | Baxtiqaro |
| Xatti | Hukm |
| Evrul | Yuzlanmoq |
| Savm | Ro‘za |
| Qudsiy | Sof |
| Botin | Yashirin |
| E’tidol | Adillik |
| Kohil | Tanbal |
| Ayru | Boshqacha |
| Xo‘b | Go‘zal |
| Chu | Juda |
| Sahv | Xato |
| Ne tong | Ajab emas |
| Moh | Oy |
| O‘tru | Ro‘para |
| Talx | Achchiq |
| Sho‘rob | Ko‘z yosh |
| Nabiz | Tomir urishi |
| Soqit | Nuqsonli |
| Anfa’ | Manfaatli |
| Attor | Atir-upa sotuvchi |
| No‘sh | Ichmoq |
| No‘shxand | Chiroyli tabassum |
| G‘orat | Talon-taroj |
| Azimat | Qaror |
| Jalo | Tark etmoq |
| Vojib | Burch |
| Ibtiloda | Ofat |
| Ano | Azob |
| Rosix | Bilag‘on, yaxshi biluvchi |
| Tar | Ho‘l |
| Mukarrar | Takror-takror |
| Tarkim | Voz kechish |
| Muanbar | Xushbo‘y |
| Taxayyul | Xayol |
| Sarosar | Boshdan-oyoq |
| Gulgasht | Gul sayri |
| Xazon | Kuz |
| Axzar | Yashil |
| Iqd | Zanjir |
| Mahbub | Do‘st |
| Partav | Yog‘du |
| Mutalolo | Yarqiragan |
| O‘ldi | Bo‘ldi |
| Kavn | Olam |
| Maqsud | Istak |
| Jud | Saxiylik |
| Musallam | Sog‘-salomat |
| Nubuvvat | Payg‘ambarlik |
| Sa’d | Baxt |
| Axtar | Yulduz |
| Mas’ud | Baxtli |
| Mashhud | Namoyon |
| Dudi | Nola |
| Noma | Xat |
| Shafoat | Tarafini olish |
| Mav’ud | Va’dalangan |
| Mujtahid | G‘ayrat ko‘rsatuvchi |
| Munjamid | Qotgan |
| Munkir | Inkor etuvchi |
| Mu’taqid | E’tiqod qiluvchi |
| Takyagohi | Suyanch |
| Joh | Mansab |
| Madoro | Yordam |
| Mustanid | Suyanuvchi |
| Fard | Yolg‘iz |
| Munfarid | Yolg‘iz |
| Mun’aqid | Ahd-u paymon qiluvchi |
| Mumid | Madad beruvchi |
| Shakarxand | Chiroyli tabassum qiluvchi |
| Payvand | Bog‘lash |
| Kunj | Burchak |
| Sayd | Ov |
| Uryon | Yalang‘och |
| Sayyod | Ovchi |
| Bashar | Inson |
| Mu’tod | Odatlangan |
| Tuz | Qilmoq |
| Gulshan | Gulzor |
| Forig‘ | Xoli |
| Navmid | Noumid |
| Shavq | His-tuyg‘u |
| Qat’o | Aslo |
| Junun | Telba |
| Illo | Hech qachon |
| Bexudlug‘ | Foydasiz |
| Bahr | Dengiz |
| Vahdat | Birlik |
| Yakto | Yolg‘iz |
| Mardum firib | Odamlarni aldovchi |
| Ag‘yor | Dushmanlar |
| Saydgah | Ov joyi |
| Xirman | To‘da |
| To‘ma | Oziq |
| Fitrok | Qanjirg‘a, bog‘ich |
| Vahsh | Vahshiy |
| Zarrin | Tillali |
| G‘izoli | Kiyik |
| Koj | Shapaloq |
| Chun | Xuddi |
| Mehr | Quyosh |
| Day | Qish |
| Sard | Sovuq |
| Tegra | Atrof |
| Xamidin | Egilgan |
| Gardun navard | Osmon kezuvchi |
| G‘ayr | Begona |
| Nazm | She’r |
| Dog‘i | Yara |
| Xirad | aql |
| Oshub | g‘avg‘o |
| Zoyil | yo‘q bo‘lish |
| Badhol | yomon ahvol |
| Ishkol | qiyinchiliklar |
| Hallol | hal etuvchi |
| Tuz | to‘g‘ri |
| Izlol | yo‘ldan ozdirmoq |
| Zalil | xor-zor |
| Ashkol | shakllar |
| Tezgard | tez yuruvchi |
| Sipehr | osmon |
| Paykar | ko‘rinishli |
| Uryon | yaalng‘och |
| Sard | sovuq |
| Kahkashon | somon yo‘li |
| Hojat | kerak |
| Nabard | urush |
| Suyu | suv |
| Ruxsor | yuz |
| Qayd | kishan |
| Parkand | bo‘lak |
| Payvand | bog‘lash |
| Hakim | tabib |
| Xiradmand | aqlli kishi |
| O‘zluk | kishining shaxsiyati |
| Telbarab | aqldan ozmoq |
| Yakto | birgina |
| Jahonpaymo | jahonni kezuvchi |
| Evurulur | aylanmoq |
| Xidmat | yumush |
| Mil | o‘lchov |
| Mu’tod | odatlangan |
| Ranjfarsud | g‘amga qolganlik |
| Bud | mavjudlik |
| Mahv | yo‘qolish |
| Taronagustar | kuylovchi |
| Mutrib | shodlantiruvchi |
| Muhlik | halokatli |
| Varta | jarlik |
| Qat’ | uzmoq |
| Biym | qo‘rquv |
| Navmid | noumid |
| Vasl | erishish |
| Muhlik | halokatli |
| O‘tuk | etik |
| Tund | qora |
| Tund | bosh bermaydigan |
| Raxsh | ot |
| Zer-u zabar | ostki-ustki |
| Raftori | fe’l-atvor |
| Xunxor | qonxo‘r |
| Tund | asov |
| Sabo | shamol |
| Badmast | haddan ziyod ko‘p ichimlik ichadigan |
| Xammori | ichkilikka berilgan |
| Kom | tilak |
| Ta’viz | tumor |
| Shingarf | qizil rang |
| Za’faron | sariq rang |
| Asar | ta’sirini o‘tkazmoq |
| Asror | sirlar |
| Rafiq | do‘st |
| Nofiz | nufuzli |
| Kofir | dinsiz |
| Hosho | mustasno |
| Aloxon-u alomon | sarson-sargardon |
| Ravon | jon |
| Javhar | hayot |
| Nufuz | ta’sir |
| Paydo-vu nihon | bor-u yo‘q |
| Royiha | mayin shabada |
| Magar | agar |
| Tab’ | harorat |
| Nevchun | nima uchun |
| Mufarrih | xursandchilik bag‘ishlovchi |
| Oseb | ziyon |
| Solim | salomat |
| Mehr | quyosh |
| Tasht | tog‘ora |
| Barq | chaqmoq |
| Duraxshon | yorug‘ |
| Zih | g‘aflatda qolgan kishi |
| Asru | juda |
| Tengiz | dengiz |
| Qiyo | qoya |
| Dashna | xanjar |
| Hijor | toshlar |
| Hubob | pufakcha |
| Ilan | bilan |
| Chekib | sanchib |
| Qavsi quzah | kamalak |
| Qasd | maqsad |
| Hadd | ko‘p |
| Xadang | o‘q |
| Qatra | tomchi |
| Paykon | o‘q |
| Raxna | putur |
| Baqo | abadiylik |
| Yakson | o‘xshash |
| Dud | tutun |
| Hirmon | mahrumlik |
| O‘zluk | shaxsiyat |
| Tajarrud | yolg‘izlik |
| Moni’ | man qiluvchi |
| Yon | qaytmoq |
| Vovaylo | afsus |
| Uryon | yalang‘och |
| Sharor | uchqun |
| Bor | meva |
| Batang | zerikish |
| Nisor | sochmoq |
| Tong emas | ajab emas |
| Adam | yo‘qchilik |
| Ko‘y | ko‘cha |
| Tab’ | xarakter |
| Xotiri ogoh | hushyorlik |
| Jonkoh | jonni qiynovchi |
| Dog‘i | yana |
| Joh | mansab |
| Begonavash | begonasifat |
| Dilxoh | yurak istagi |
| Jonib | taraf |
| Ikroh | rad etilgan |
| Sa’b | qiyin |
| Axtar | yulduz |
| Qiron | qirg‘in |
| Fitn | g‘arazali harakatlar |
| Ma’mur | ishlov bermoq |
| Xotir | ko‘ngil |
| Maqolat | so‘zlar |
| Tiyra | qora |
| Xadang | o‘q |
| So‘ngak | suyak |
| Tor | ip |
| Adad | miqdor |
| Xirad | aql |
| Sayl | sel |
| Sirishk | ko‘zyosh |
| Muloib | hiylagar |
| Zaxm | yara |
| Rag‘m | qasd |
| Osor | rivoyat |
| Zulol | toza |
| Taxayyul | xayol surish |
| Ilg | qo‘l |
| Savdoi muhol | mumkin bo‘lmaydigan istak |
| Malul | xafa |
| Qil-u qol | gap-so‘z |
| Badal | almashtirish |
| Sarkash | bo‘ysunmas |
| E’tidol | mo‘tadillik |
| Sazo | munosib |
| Sihi | baland |
| O‘tkanur | taqlid qilmoq |
| Hamsar | tenglik |
| Mushkin | xushbo‘y |
| Parvona | ko‘rshapalak |
| Raxsh | ot |
| Bekas | kimsasiz |
| Chobuksuvor | chaqqon |
| Gasht | sayr qilish |
| Ifrot | haddan oshish |
| Labolab | to‘la |
| Qasdi jon | jon olish qasd qilish |
| Bekas | tanho |
| Damo-dam | tez-tez |
| No‘sh | shirin |
| Bahr | dengiz |
| Furqat | ayriliq |
| Shikeb | chidam |
| Nahr | soy |
| Xos | yaqin kishilar |
| Kishvar | mamlakat |
| Gardun | falak |
| Arus | kelinchak |
| Zol | qari |
| Aqd | nikoh |
| Tajviz | ruxsat bermoq |
| Xotir | qalb |
| Avroq | varaqlar |
| Sarsar | sovuq shamol |
| Ofiyat | tinchlik |
| Sargashta | ovora |
| Charh | taqdir |
| Imdod | yordam |
| Istishhod | dalillashtirish |
| Xonaqah | masjid |
| Irshod | rahnamolik |
| Bexudlug‘ | hushsiz |
| Faza’ | faryod |
| Xunob | qonli |
| Qotmoq | aralashtirmoq |
| Butrat | tarqatmoq |
| G‘amza | qarash |
| Chok | yirtilgan |
| Base | ko‘p |
| Sarrishta | ipning uchi |
| Savdo | xayol |
| Koj | shapaloq |
| Hamono | shubhasiz |
| Badmast | haddan ziyod mast |
| Xat | soch |
| Xayli mo‘r | chumolilar to‘dasi |
| Mashshota | ayollar bezakchisi |
| Xil’at | ko‘ylak |
| Tavsan | asov ot |
| Oyin | odat |
| Roiz | o‘rgatuvchi |
| Zabun | zaif |
| Yuvoshmoq | yumsharmoq |
| Mudda | da’vogar |
| Nor | belgi |
| Xor | tikan |
| Pargor | sirkul |
| Vobasta | bog‘liqlik |
| Taalluq | sodiqlik |
| Mardud | rad qilingan |
| Pindor | gumon |
| Turra | soch o‘rimlari |
| Tob | issiqlik |
| Vasil | vosita |
| Shu’la | olov |
| Mushkin | xushbo‘y |
| Fatila | pilik |
| Hiyal | hiyla |
| Ashhab | oq-qora ot |
| Rustaxez | qiyomat |
| Tavila | yilqi |
| Tariq | odat |
| Devonavor | telbalarcha |
| Vajh | sabab |
| Aqila | nodon |
| Salita | beva |
| Xayrbod | xayrlashish |
| Sabza | yashillik |
| Gardun | olam |
| Tarab | shodlik |
| Jola | do‘l |
| Sabuh | tong |
| Kushod | ochiq |
| Juz | boshqa |
| E’timod | ishonish |
| Sahl | oson |
| Inod | o‘jarlik |
| G‘amza | qarash |
| G‘amza | qarash |
| Navras | yosh |
| Andom | tana |
| Axgar | cho‘g‘ |
| Chog‘liq | taxmiman |
| Toji xurus | gultojixo‘roz |
| G‘aflat | loqaydlik |
| Xurus | xo‘roz |
| Payg‘om | xabar |
| Safol | idish |
| Gum bo‘lg‘ali | yo‘qolish |
| Dilxoh | yurak istagi |
| Ol | qizil |
| Xayli | guruh |
| Pomol | oyoqosti |
| Egn | yelka |
| Forig‘bol | beparvo |
| Xat | chiziq |
| Timsol | tasvir |
| Farruxfol | baxtiyor |
| Savod | yozuv |
| Xatt | hujjat |
| Za’f | zaiflik |
| Kilk | qalam |
| Turra | soch o‘rimi |
| Tob | jingalak |
| Savdoiy | g‘amgin |
| Oshuftahol | parishonhol |
| Alolo | mojaro |
| Itmoq | yo‘qotmoq |
| Ilik | saxovat |
| Savt | ovoz |
| Evrulur | aylanmoq |
| Chin | ajin |
| Go‘sh qilmoq | quloq solmoq |
| Dayri ko’han | ko‘kna dunyo |
| Xuffosh | ko‘pshapalak |
| Qallosh | hiylagar |
| Shikanj | buralgan |
| Girih | tugun |
| Usruk | mast |
| Nazzora | qarash |
| Bedil | oshiq |
| Qatla | lahza |
| Choh | quduq |
| Tavhid | birlashish |
| Nukta | hikmat |
| Yongil | yanglishmoq |
| Muzmar | yashirin |
| Mushavvash | tashvishli |
| Vuhush | vahshiy hayvonlar |
| Etkurma | ko‘rsatma |
| Sahob | bulut |
| Ayru | bo‘lak |
| Subh | porloq |
| Homun | dasht |
| Xor-xor | tikan |
| Tor-tor | tarqoq |
| Chug‘d | boyqush |
| Ozurda | azob chekkan |
| Chug‘d | boyqush |
| Halqa-halqa | aylana |
| Tanob | arqon |
| Jurm | gunoh |
| Sor | chug‘urchuq |
| Lol | tilsiz |
| Muqtado | rahbar |
| Bozicha | hiylagar |
| Nishiman | maskan |
| Shahsuvor | mohir chavandoz |
| Idbor | baxtsizlik |
| Ihmol | kechikish |
| Nahsiyat | badbaxtlik |
| Avj | osmon |
| Uchmog‘ | jannat |
| Xay | ter |
| Manglay | peshona |
| Mudg‘am | yashirin |
| Muztar | iztirobli |
| Qosid | xabarchi |
| Mazlum | zulm ko‘rgan |
| Xirma | uyum |
| Sarbasar | boshdan oyoq |
| Riyo | ikkiyuzlamachi |
| Gunbadi azxar | moviy osmon |
| Samum | issiq shamol |
| Ko‘nglak | ko‘ylak |
| Bistar | to‘shak |
| Sabt bo‘lmoq | yozilmoq |
| Xoma | qalam |
| Momug‘ | paxta |
| Jo‘shon | qaynoq |
| Nargis | ko‘z |
| Muloib | o‘ynovchi |
| Lo‘li | qora ko‘z |
| Bozigar | mohir o‘yinchi |
| Chambar | guldasta |
| Gesu | soch |
| Tamasxur | masxara bo‘lish |
| Gunbadi minu | osmon |
| Mushk | xushbo‘y hid |
| Shevan | fig‘on |
| Tolib | o‘quvchi |
| Lu’bat | qo‘g‘irchoq |